Bugün tanıtacağım kitap bir roman. Yazarını yıllar önce MİTOSLAR serisi ile duymuştum. Mitolojiye ilgim olduğu için Su, Hayvan ve Bitki Mitosları kitaplarını almıştım. Bu kitaplarda mitolojik hikâyelerde ve efsanelerde geçen isimlerden derlenmiş bir ansiklopedi niteliğinde. Hem benim gibi merak edenlerin hem de araştırmalarında, yazılı metinlerde yer vermek isteyenler için inanılmaz bir kaynak. Yazarın bu eserlerini biliyordum ama kurgu metinlerini okumamıştım. Arkadaşım Filiz’in önerisiyle 2023 yılı kitap seçkimize Deniz Gezgin’in Ahraz romanını aldık. Romanı satın almadan önce Filiz’den ödünç alıp okudum. Onun elindeki baskı Sel Yayınları’ndandı. Daha sonra satın alıp okuduğum benim elimdeki baskısı ise Can Yayınları’ndan ve 7.baskısı. Yazarın kurgu diğer metinleri de yine bu yayınevinden çıkıyor.
Ahraz’ın kelime anlamı sağır ve dilsiz. Romandaki ana kahraman İsrafil’in özelliğinden yola çıkarak bu isim verilmiş. Zaten hikâyenin içinde sık sık bu ahrazlığa vurgu yapılıyor. Ancak bence yazarın asıl dikkat çekmek istediği toplumun ahrazlığı.
Roman konusu itibariyle oldukça zor bir okuma sunuyor. En diplerde yaşamak zorunda kalmış bir küçük bir kızın tecavüz sonucu dünyaya getirdiği oğlunun hikâyesini anlatıyor yazar. Gerende adındaki kasabada kasabalılar tarafından ifrit olarak nitelendirilen ölümle yüzleştiği en zor anında yüzüne kapılar kapanan bu kız çocuğu kasabayı ve kasabalıları lanetliyor. Yavaş yavaş kendi çevresine de tıpkı kabuklu bir deniz canlısı gibi sert bir kabuk örüp onun içinde yaşamaya başlıyor. Bu anne oğulun hayatlarını sürdürebilmek için yaptıkları iş kasabanın artıklarını toplayıp satmak. İsrafil büyürken annesi Adile, bu arada Adile’nin kelime anlamı da adil olan, oğlunu kendinden koruyabilmek için ondan uzaklaşıyor. Terk edilmiş bir evde, yokluk içinde yaşayan bu anne oğulun hayatına günün birinde Yusuf adında bir marangoz giriyor. Sonrasında karşı kıyıda çıkan karmaşadan kaçan bir rahip ve evlatlığı olan genç bir kız. Adile doğurduğu, kendi canından olan oğlunun değişimine şahit olurken, kabuğundan çıkma cesaretini de buluyor.
Ahraz’ın konusu çok genel hatlarıyla anlattım. Okuyacak olanlar için romanın büyüsünü çalmamak önemli benim için. Her kurgusal metinde olduğu gibi bir kahraman yolculuğu okuyoruz. İsrafil’in hayatına, bu arada sür’e üfleyecek olan melek ile aynı ismi alması bir rastlantı değil bunu göreceksiniz, bir çok destekçi giriyor. Jung’un arketiplerini bu romanda net bir şekilde görebiliyorsunuz. Örneğin müttefik arketipi için Mavi isimli bir köpek var. İsrafil’in küçüklüğünden beri en yakın arkadaşı ve koruyucusu olarak ahrazlığını gideriyor. Yusuf karakteri tam bir bilgi adam arketipi. İsrafil’in karşısına çıktığı andan itibaren yol göstericisi oluyor. Gölge ve eşik kahramanları da var.
Roman bir çok sıkıntılı konuyu işlediği için de okuyucusunu zorluyor: Ensest, kadına şiddet, tecavüz, ötekileştirme, göç, toplumsal bencillik, fakirlik, çaresizlik. Ancak şunu söylemekte bir sakınca görmüyorum: sonunda yine de umuda yolculuk var.
Karakterlerin fantastik özellikler taşıması, kurgudaki bazı olayların masal ve efsaneleri andırması nedeniyle gerçekle hayal birbirine karıştığı da oluyor. Ancak sanırım yazar Deniz Ahraz’ın yapmak istediği de tam olarak bu.
İyi bir edebiyat metnini, tashihler olmadan temiz bir baskıyla okumak istiyorsanız bu romanı tavsiye ederim.
Keyifli okumalar,
KÜNYE:
KİTABIN ADI: AHRAZ
TÜRÜ: ROMAN
YAZARI: DENİZ GEZGİN
YAYINEVİ: CAN YAYINLARI
SAYFA SAYISI: 196